Home T́m Ca Dao Trợ Giúp T́m Ca Dao Trang Chủ Toàn Bộ Danh Mục e-Cadao English

Thư Mục

 
Lời Phi Lộ
Lời Giới Thiệu
Cách Sử Dụng
Dẫn Giải
Diêu Dụng
Cảm Nghĩ
 
Ẩm Thực
Chợ Quê
Cội Nguồn
Cổ Tích
Lễ Hội
Lịch Sử
Ngôn Ngữ
Nhân Vật Nữ
Nhạc Cụ Việt Nam
Phong Tục Tập Quán
Quê Ta
Tiền Tệ Việt Nam
Tiểu Luận
Văn Minh Cổ
Vui Ca Dao
 
Trang Nhạc Dân Ca
 
Trang Chủ
 

 
 

 

 
Đi t́m dấu tích chùa Báo Ân
(Trich Ha Noi Moi)

 

Lư hương nhiều màu thời Mạc - Lê Trung hưng trưng bày tại Bảo tàng Lịch sử Việt Nam

Trong số các chùa cổ ở đất Thăng Long xưa, Báo Ân (chùa Cả) được xem là một trong những chùa hoành tráng và đẹp nhất. Các tài liệu lịch sử Phật giáo thời Trần c̣n lại đến nay đều cho biết, chùa Báo Ân liên quan mật thiết đến Thiền phái Trúc Lâm.
 

Sau khi vua Trần Nhân Tông hóa ở Yên Tử, vua Anh Tông đă cho đúc hai pho tượng của ngài bằng vàng, một để ở chùa Vân Yên trên núi Yên Tử (Quảng Ninh), một ở chùa Báo Ân. Ngài đă lập 3 sở giới đàn ở chùa Chân Giáo trong Hoàng thành, chùa Phổ Minh ở Thiên Trường (quê hương nhà Trần) và chùa Báo Ân. Chùa c̣n là trung tâm truyền bá Phật giáo, là nơi các pháp chủ Huyền Quang và Pháp Loa đến giảng kinh. Tương truyền, có buổi giảng kinh của các vị cao tăng này người nghe đông đến cả ngh́n, thường cũng có đến 500-600 người... Từ những cứ liệu trên, có thể thấy, chùa Báo Ân hẳn có quy mô rất lớn và hết sức gắn bó với cuộc đời Trần Nhân Tông, một trong những vị vua anh minh nhất trong lịch sử các triều đại phong kiến, người đă chỉ huy nhân dân Đại Việt đánh thắng hai cuộc xâm lược năm 1285 và 1287 của giặc Nguyên Mông.

Qua năm tháng, chùa Báo Ân (xă Dương Quang, huyện Gia Lâm) không c̣n vẻ tráng lệ như xưa, hiện có quy mô nhỏ bé với bố cục h́nh chữ T và nằm sát khu dân cư. Trong quá tŕnh canh tác và khai thác đất làm gạch, nhân dân trong vùng đă nhặt được nhiều vật liệu kiến trúc và đồ gốm sứ thời Trần, Mạc, Lê. Sưu tập hiện vật này hiện được lưu giữ tại chùa Báo Ân và chùa Sủi ở gần đó. Đây chính là cơ sở để năm 2002, Bảo tàng Lịch sử Việt Nam và Văn pḥng Ban chỉ đạo 1000 năm Thăng Long phối hợp đào thám sát trên diện tích 100m2 nhằm t́m hiểu di tích này. Kết quả thu được không nằm ngoài dự đoán khi làm phát lộ các vết tích kiến trúc, gồm: nền, móng, gia cố chân tảng và hệ thống cống thoát nước có niên đại trải dài từ thời Trần, Lê đến Nguyễn. Kết quả nghiên cứu được các nhà quản lư và chuyên môn đánh giá cao, đề nghị mở rộng khu vực khai quật.

Trong tháng 12-2003, các nhà khảo cổ tiến hành thêm 6 hố khai quật và thám sát trên diện tích 300m2, thu được rất nhiều hiện vật quư, củng cố vững chắc quan điểm đă từng có ngôi chùa Báo Ân hoành tráng, một trung tâm Phật giáo lớn ở đây.

Tại 6 hố khai quật và đào thám sát trên những vị trí khác nhau, ngoại trừ dấu tích nền móng của lớp kiến trúc thời Nguyễn (cuối thế kỷ XIX đầu XX) đă bị hủy hoại nặng do lấy đất làm gạch, xuất lộ rất rơ hai lớp kiến trúc có niên đại thời Trần và Lê trung hưng. Lớp móng thời Lê nằm ở độ sâu trung b́nh 1m so với mặt nền hiện tại. Móng kết cấu gồm một hàng gạch xếp đứng, khóa hàng gạch lát phía trong và được xếp rất khít, không sử dụng vật liệu kết dính. Kiểu kết cấu móng này đă gặp trong một số di tích thời Lê, rơ nhất là khu di tích Lam Kinh (Thanh Hóa). Lớp kiến trúc thời Lê nằm đè lên lớp móng hiện tại chứng tỏ sự kế thừa rơ nét trong xây dựng chùa qua các thời kỳ.

Các chuyên gia khảo cổ đánh giá cao số hiện vật thu được tại hố đào thứ 2, trên diện tích 196m2. Tại đây đă phát hiện 3 lớp kiến trúc với nhiều di vật c̣n khá nguyên vẹn, gồm: nền, móng, gia cố chân tảng, chân tảng sa thạch, ống cống thoát nước, hố ga... Từ các vết tích xuất lộ trong hố đào, các nhà khảo cổ phục dựng lại bước đầu bố cục của các kiến trúc. Với lớp kiến trúc thời Trần đă bị phá hủy nặng nề, chỉ c̣n lại móng phía Đông, Nam và Bắc. Gia cố chân tảng cũng bị phá hủy, do đó chưa suy dựng được khẩu độ các bước gian cũng như bố cục của kiến trúc này. Song với các vết tích t́m thấy, có thể nhận định đây chính là nền móng của một trong những kiến trúc chính của ngôi chùa Báo Ân xưa.

Căn cứ vào viên gạch có ghi niên đại Hưng Long thập nhị niên, có thể chùa được xây dựng vào khoảng năm 1304. Với lớp kiến trúc thời Lê, dựa vào phân bố của hệ gia cố chân tảng cũng như khẩu độ các bước gian, có thể dựng được ngôi nhà 3 gian và 2 chái, với gian giữa rộng 4,2m, gian thứ là 3,3m và chái là 2m. Kiến trúc này sau khi bị hư hại, mặt bằng tiếp tục được sử dụng để dựng chùa vào cuối thế kỷ XIX.

Bên cạnh các tầng kiến trúc, số di vật t́m thấy biểu hiện rơ nét nếp văn hóa, kiến trúc của từng thời kỳ. Nếu như vật liệu trang trí và kiến trúc thời Trần là các loại gạch và ngói tinh xảo (chủ yếu là ngói có trang trí h́nh hoa sen phủ men vàng để mộc, gắn khối tượng) th́ thời Lê nổi bật với các loại ngói ống ốp trang trí h́nh nhũ đinh, diềm ngói âm và đầu ngói trang trí h́nh hoa cúc, hoa chanh... Đồ gốm thời Trần phần lớn là các loại men trắng ngà, men trắng ngả xanh, men trắng hoa nâu, men ngọc, men nâu. Trong khi đó, men trắng hoa lam chiếm tuyệt đại đa số với hai khung niên đại chủ yếu là thế kỷ XV-XVI và XVII-XVIII, ứng với thời Lê...

Theo các chuyên gia, diện tích phân bố của di tích rất lớn, lên tới 10.000m2 và rất cần các cơ quan chức năng có kế hoạch khoanh vùng bảo vệ. Công việc này cần sớm được thực hiện để ngăn ngừa việc xâm lấn di tích, đặc biệt ở phần phía bắc g̣ và trong khuôn viên chùa hiện tại đă t́m thấy những ống cống và vật liệu kiến trúc tháp.                                      

HNM

 

Sưu Tầm Tài Liệu và Web Design

  Hà Phương Hoài

Hỗ Trợ Kỹ Thuật

Hoàng Vân, Julia Nguyễn

Web Database

Nguyễn Hoàng Dũng
Xin vui ḷng liên lạc với  haphuonghoai@gmail.com về tất cả những ǵ liên quan đến trang web nầy
Copyright © 2003 Trang Ca Dao và Tục Ngữ
Last modified: 03/12/18