Hương Hoa Đất Nước - Trọng Toàn (Trang 16)

  

TẬP II

 

 

Nghĩ thân rồi lại khóc thầm,

Hai tay áo chẹt ướt đầm cả hai.

 

Nghĩ xa thôi lại nghĩ gần,

Làm thân con nhện mấy lần vương tơ?

Chắc về đâu trong đục mà chờ,

Hoa thơm mất tuyết biết nương nhờ vào đâu?

 

Số  giàu lấy khó cũng giàu,

Số  nghèo, chín đụn mười trâu cũng nghèo.

Phải duyên phải kiếp thì theo,

Thân em có quản khó nghèo làm chi!

Chữ nhân duyên thiên tải nhứt thì,

Giàu ăn khó chịu, lo gì mà lo.

 

Chồng khuyên vợ:

 

Nhà anh chỉ có một gian,

Nửa thì làm bếp, nửa toan làm buồng.

Anh cậy em coi sóc năm đường,

Để anh buôn bán trẩy trương thông hành.

Còn chút mẹ già nuôi lấy cho anh,

Để anh buôn bán thông hành đường xa.

Liệu mà thờ kính mẹ già,

Đừng tiếng nặng nhẹ người ta chê cười.

Dù no dù đói cho tươi

Khoan ăn bớt ngủ liệu bài lo toan.

Cho anh đành dạ bán buôn.

 

Nhà anh cột sắt kèo đồng,

Nhà em cột sậy chạm rồng tứ linh.

 

Nhạn đậu cành sung giương cung bắn nhạn,

Con nhạn chết rồi biết làm bạn với ai?

 

Nhạn nam én bắc không trông,

Bao giờ cho hiệp một lồng phụng loan.

 

Nhạn về biển bắc nhạn ôi,

Bao thuở nhạn hồi, để én đợi trông.

 

Nhắn năm bảy tin chẳng thấu tình,

Mần thơ cánh nhạn tạc chữ quỳnh thăm em.

 

Nhìn nàng nước mắt thấm bâu,

Nhạn bay cao bắn vói, cá ở ao sâu câu ngầm.

 

Nhơn bất tri nhi bất uẩn, bất diệc quân tử hồ?

Anh thương em ruột héo gan khô,

Trách ai phân rẽ Hớn Hồ đôi nơi

 

Nhứt nhựt bất kiến như tam nguyệt hề,

Thăm em một chút anh trở lộn về ,

Kẻo mà con trăng kia nó lặn, tư bề núi non.

 

Nói thương mà ở chẳng thương,

Đi đâu nỡ bỏ buồng hương lạnh lùng.

 

Nửa về nửa muốn ở đây,

Nửa thơm như quế, nửa cay như gừng.

 

Cái mâm chữ triện đựng rau thài lài

Tiếc thay con người da trắng tóe dài.

bác mẹ gả bán cho người đần ngu!

Rồng vàng tắm nước ao tù,

Người khôn ở với người ngu bực mình.

 

Nước lên khỏi chậu tràn âu,

qua lo cho bậu làm dâu không rồi.

Nước sao nước chảy tràn đồng

Tơ duyên còn đó chỉ hồng chưa xe?

 

Chương XXXV

Tình Vợ Chồng

(Chữ O đến chữ Xi

 

Ở đời ba bảy đường chồng,

Miễn sao chọn được một lòng là hơn.

 

Phải chi sông cái có cầu,

Em qua em giải cơn sầu cho anh.

 

Phận gái bến nước mười hai,

Gặp nơi trong đục may ai nấy nhờ.

Chiều chồng lặng lẽ như tờ,

Khỏi bề sỉ nhục như (?) thờ mẹ cha.

 

Phận gái tứ đức vẹn tuyền,

Dung, công, ngôn, hạnh giữ gìn chớ sai.

 

Phù dung sớm nở tối tàn,

Tiếng đồn rực rỡ, hỏi nàng có không?

 

Phụng hoàng sắp sửa muốn bay,

Thấy người quân tử châu mày khá thương.

 

Qua cầu than thở cùng cầu,

Cầu bao nhiêu nhịp, đa sầu bấy nhiêu.

 

Quạ kêu nam đáo nữ phòng,

Người dưng khác họ đem lòng nhớ thương.

 

Quốc kêu khắc khoải mùa hè,

Làm thân con gái phải nghe lời chồng.

 

Chữ rằng phu xướng phụ tùy,

Làm thân con gái lấy chồng xuất gia.

 

Ra đi anh có dặn rằng,

Đâu hơn thì kết, đâu bằng chờ anh.

 

Ra đi là sự đánh liều,

Mưa mai cũng chịu, nắng chiều cũng cam.

 

Ra đường bà nọ bà kia,

Về nhà không khỏi cái nia cái sàng.

 

Ra đường người ngỡ còn son,

Về nhà thiếp đã năm con cùng chàng.

 

Ra về em chẳng dám cầm,

Giăng tay đưa bạn, ruột bầm như dưa.

 

Ra vô chỉ có một mình,

Dầu ăn mỹ vị, thất tình cũng hư

 

Râu tôm nấu với ruột bầu,

Chồng chan vợ húp, gật đầu khen ngon.

 

1500

Rau răm đất cứng, dễ bứng khó trồng

Dầu thương cho lắm, cũng chồng người ta

 

Rủ nhau lên núi đốt than,

Anh đi Tam Điệp, em mang nón trình.

Củi than lem luộc với tình,

Ghi lòng vàng đá , xin mình chớ quên.

 

Rủ nhau xuống biển mò cua,

Đem về nấu quả mơ chua trên rừng.

Em ơi! Chua ngọt đã từng,

Non xanh nước bạc ta đừng quên nhau.

 

Rủi tay xáng bể ô đồng,

Của chồng công vợ bể rồi thì thôi.

 

Dặn lòng khăng khăng hơn ghi.

Dầu ai đem bạc đổi chì chớ ham.

 

Rủi tay xán bể ve vàng,

Tội đà đáng tội, xin chàng thứ đung.

 

Ruộng ai thì nấy đắp bờ,

Duyên ai nấy gặp đợi chờ uổng công.

 

Rượu lưu ly chân quì tay rót,

Cha mẹ uống rồi đời gót theo anh.

Theo anh cho ấm tấm thân,

Khỏi qua non nọ, khỏi lần núi kia.

 

Tai nghe quan huyện đòi hầu,

Mua chanh cùng khế gội đầu cho trơn.

 

Tai nghe ríu rít còi tàu,

Nhớ người bạn cũ nửa sầu nửa lo.

Tại mẹ cha dứt tình tơ nguyệt

Khuyên em đừng trực tiết uổng công.

 

Tam tùng sách hãy còn ghi, (2)

Bé nương theo mẹ, lớn đi theo chồng.

 

Tam tùng tích hãy còn ghi, (30

Bé nương cha mẹ già thì theo con.

 

Tào khang chi thê bất khả hạ đường,

Bần tiện chi giao mạc khả vong,

Đôi ta như chỉ trong vòng,

phăng chưa đặng mối trong lòng còn ghi.

Nửa mừng nửa lại hồ nghi,

Biết rằng bạn có yêu vì hay không?

Chim quyên ăn trốc bồ nông, (?)

Ta không bỏ bạn mà lòng bạn lo.

 

Tàu lui ốc thổi vang vầy,

Xa em vì bởi quan thầy đổi đi.

 

Tay cầm đĩa muối sàng rau,

Thủy chung như nhất sang giàu mặc ai.

 

 

Tay cầm quyển sách bìa vàng,

Sách bao nhiêu chữ thương nàng bấy nhiêu.

 

Tề phụ hàm oan tam niên thiên bất vũ,

Trâu Diễn hạ ngục lục ngoạt phi sương.

Anh mảng nghe miệng thế phi thường,

Nên em ép bụng tìm đường gởi thân.

 

Than rằng anh nói em nghe,

Chẳng phải thuyền bè mạnh chống là hơn.

 

Than rằng gối gấm không êm,

Gối dựa không mềm bằng gối tay anh.

 

Thắp nhang cho sáng bàn thờ,

Khéo cha mẹ quở không nhờ rể con.

 

Thân anh như đá cụi giữa đường,

Em đi em đạp, em chẳng thương thân hèn.

 

Thân em như hột mưa đào,

Hột sa đáy giếng, hột vào vườn hoa.

 

Thân em như lá đài bi,

Ngày thì dãi nắng đêm thì dầm sương.

Thân em như lọn nhang trần,

Có cha không mẹ muôn phần cậy anh.

 

Thân em như tấm lụa đào,

Còn nguyên hay đã xé vào tay ai?

 

Thân em như tấm lụa đào,

Phất phơ giữa chợ biết vào tay ai?

 

Thân này giá đáng nghìn vàng,

Bắt đem dãi nắng chang chang (dầm mưa) bấy chầy.

 

Thiếp liều đòn gánh đôi quang,

Bán buôn nuôi mẹ, chàng sang mặc chàng.

 

Thò tay vuốt ngực chung tình,

Nước sôi còn nguội, huống chi mình giận tôi.

 

Thóc bồ thương kẻ ăn đong,

Vắng chồng thương kẻ nằm không một mình.

 

Thương chồng nên phải gắng công,

Nào ai xương sắt dạ đồng chi đây.

 

Thương nàng đã đến tháng sanh,

Ăn ở một mình nương cậy vào ai?

 

Rồi ra sanh gái sanh trai,

Sớm khuya mưa nắng lấy ai bạn cùng?

 

Sanh gái, thì em gả chồng,

Sanh trai, lấy vợ, mặc lòng thiếp lo.

 

Thương em tam tứ núi anh cũng trèo,

Thất bát sông anh cũng lội,

Cửu thập đèo anh cũng qua.

Thương nhau chẳng quản gần xa,

Một ngày chẳng đến thì ba bốn ngày.

 

Thuyền bầu trở lái về đông.

Con đi lấy chồng mẹ ở cùng ai?

Mẹ già đã có con trai,

Con là phận gái dám sai chữ tòng.

 

Chỉ thề nước biếc non xanh,

Theo nhau cho trọn tử sanh cũng đành.

Trời cao bể rộng mông mênh,

ở sao cho trọn tấm tình phu thê.

Trót đà ngọc ước vàng thề,

Dù mà cách trở sơn khê cũng liều.

 

Tốt gỗ hơn tốt nước sơn,

Xấu người đẹp nết, còn hơn đẹp người.

 

Tới đây mượn ống quay tơ,

Tốn hao thì có, cậy nhờ thì không.

 

Tới đây sở cậy cùng đì,

Dì đem lòng giận, tôi thì cậy ai?

 

Từ khi em về làm đâu,

Anh thì dặn trước báo sau mọi lời.

Mẹ già dữ lắm em ôi!

Nhịn ăn, nhịn mặc, nhịn lời mẹ cha.

Nhịn cho nên của nên nhà,

Nên kèo, nên cột, nên xà tầm vông.

Nhịn cho nên vợ nên chồng,

Thì em coi sóc lấy trong cửa nhà.

 

Đi chợ thì chớ ăn quà,

Đi chợ thì chớ dần dà ở trưa.

Dầu ai bảo đợi bảo chờ,

Thì em nói dối con thơ em về.

 

Từ ngày tôi ở với cha,

Cái nón chín lười, thao ba mươi đồng.

Đến khi tôi về cùng chồng,

Cái nón sáu đồng mà buộc quai mo.

 

Từ rày khuyên kẻ có con,

Lựa người nhơn nghĩa gả còn nhờ sau.

 

Tường giếng sâu nối sợi dây dài,

Hay đâu giếng cạn, tiếc hoài sợi dây.

 

Tưởng lấy anh cho lành manh áo,

Hay đâu lấy anh rồi, bán áo nuôi anh.

 

Trách ai ăn giấy bỏ bìa,

Khi thương thương vội, khi lìa lìa xa.

 

Trách cha trách mẹ nhà chàng,

Cầm cân chẳng biết là vàng hay thau.

Thật vàng chẳng phải thau đâu,

Đừng đem thử lửa mà đau lòng vàng,

Tham vàng bỏ ngài chàng ôi,

Vàng ăn thì hết, ngài tôi hãy còn.

 

Trai khôn tìm vợ chợ đông,

Gái khôn tìm chồng giữa đám ba quân.

 

Trái cau nho nhỏ, cái vỏ vân vân

Nay anh học gần, mai anh học xa.

Tiền gạo thì của mẹ cha,

Cái nghiên cái bút thiệt là của em.

 

Trăm năm cũng bận vải ta,

Gặp nơi long ẩn thủy ba cũng dừng.

 

Trăm năm lòng gắn dạ ghi,

Dầu ai đem bạc đổi chì cũng không.

Trăm năm chí quyết một chồng,

Dầu ai thêu phụng vẽ rồng mặc ai.

Dầu cho đá nát vàng phai,

Trăm năm duyên nợ chẳng sai chút nào.

 

Trăm năm không bỏ nghĩa chàng,

Quạt tàu rách nát, ngọc vàng còn xinh.

 

Vải thưa nhuộm lấy màu đen,

Vải thưa mặc vải, màu xinh khen màu.

 

Trăm năm tạc một chữ đồng,

Dầu ai thêu phụng vẽ rồng cũng không.

 

Trăm năm trăm tuổi may rủi một chồng,

Dầu ai thêu phụng vẽ rồng mặc ai.

 

Trăm năm ước bạn chung tình,

Trên trời dưới đất có mình với ta.

 

Trăng rằm mười tám trăng treo,

Anh đóng giường lèo cưới vợ Nha Trang.

 

Trầu vàng ăn với cau sâu,

Lấy chồng thua bạn, mảng sầu mà hư.

 

Trên trăng dưới nước thề nguyền,

Khứ lai minh bạch trọn niềm thủy chung.

 

Trót đà ngọc ước vàng thề,

Dẫu cho cách trở sơn khê cũng liều.

 

Trông trăng mà thẹn với trời,

Soi gương mà thẹn với người trong gương.

 

Trồng tre trồng trúc trồng dừa,

Muốn nên cơ nghiệp, thì chừa lang vân.

 

Trời cao biển rộng mênh mông,

ở sao cho trọn chút tình phu thê.

Trời mưa cho lúa chín vàng,

Cho anh đi gặt, cho nàng đem cơm.

Đem thì bát sứ mâm son (sơn?)

Chớ đem mâm gỗ anh hờn không ăn.

 

Vái ông Tơ một đĩa bánh bò bông,

Cùng bà Nguyệt lão gắng công xe giùm.

 

Vào vườn hái quả cau xanh,

Bổ ra làm sáu mời anh xơi trầu.

Trầu này têm những vôi tàu,

Giữa têm cát cánh hai đầu quế cay.

Trầu này ăn thật là say,

Dầu mặn, đầu lạt, đầu cay, dầu nồng.

Dầu chẳng nên vợ nên chồng.

Xơi giăm ba miếng kẻo lòng nhớ thương.

 

Vắn tay với chẳng tới kèo,

Cha mẹ anh nghèo cưới chẳng được em.

 

Ví dầu nhà dột cột xiêu,

Anh đi cưới vợ, phải chiều ông mai.

 

Ví dầu nhà dột cột xiêu,

Muốn đi cưới vợ sợ nhiều miệng ăn.

 

Vì chàng thiếp phải bắt cua,

Những như thân thiếp, thiếp mua ba đồng.

 

Vì chàng nên phải mua mâm,

Những như thân thiếp, bốc ngầm cũng xong.

 

Vì chàng thiếp phải long đong,

Những như thân thiếp, cũng xong một bề.

 

Vì chồng nên phải gắng công,

Nào ai xương sắt dạ đồng chi đây.

 

Vợ chồng là nghĩa già đời,

Ai ơi chớ nghĩ những lời thiệt hơn.

Vợ hiền biết giỗ biết lòng (?)

Ngày đơm tháng quảy sứa sang trị đường.

Vợ chồng là đạo cang thường.

 

Vườn xuân hoa nở đầy giàn,

Ngăn con ong lại kẻo tàn nhị hoa.

Xa sông cách núi lỡ vời,

Gởi thơ sợ lậu, gởi lời sợ quên.

Xét ra trong đạo vợ chồng,

Cùng nhau nương cậy để phòng nắng mưa.

 

Xúp lê ba tàu ra biển bắc,

Giậm cẳng kêu trời chồng bắc vợ nam.

 

Xưa kia ai biết ai đâu

Bởi chim ô Thước bắc cầu sông Ngân.

Xưa kia anh ở đồng làng,

Tại anh chậm bước nên nàng đi xa.

 

Xa nàng vì bởi ông mai,

Ông mai ít tiếng, bà mai ít lời.

 

Xưa nay ăn đâu ở đâu,

Bây giờ có bí chê bầu rằng hôi.

 

Chương XXXVI

Thế Tục

 

Ai Về nhắn với ông câu

Cá ăn thì giựt để lâu hết mồi.

 

Ai về nhắn khách biên thiềm,

Hỏi thăm đá luộc đã mềm hay chưa.

(câu hát của ông Hoàng Ti)

 

Anh hùng gì? anh hùng rơm,

Ta cho mớ lửa hết cơn anh hùng.

 

Ăn quả nhớ kẻ trồng cây,

Nào ai vun quén cho mày được ăn.

 

Bây giờ tiền hất gạo không,

Anh ơi trở lại mà trông lấy hòm.

Bao giờ tiền có gạo còn,

Bấy giờ tôi lại trông hòm cho anh.

 

Bấy lâu vắng mặt khát khao,

Bây giờ thấy mặt muốn cào mặt ra.

 

Chim bay mỏi cánh chim ngơi,

Đố  ai bắt được chim trời mới ngoan.

 

Chim quyên dại lắm không khôn,

Sơn lâm không đậu, đậu cồn cỏ may.

 

Tập 1

Trang 1  Trang 2  Trang 3  Trang 4  Trang 5 Trang 6  Trang 7  Trang 8  Trang 9  Trang 10 Trang 11  Trang 12 

Tập 2

Trang 13  Trang 14  Trang 15  Trang 16  Trang 17 Trang 18  Trang 19  Trang 20